Taniec dla pszczół to metoda komunikacji. W ten sposób przekazują sobie nawzajem pewne informacje. Istnieje kilka rodzajów tańca pszczół. Każdy ma swoje własne cechy i znaczenie. Pszczoły postrzegają przestrzeń w szczególny sposób, co znajduje odzwierciedlenie w systemie sygnałowym.
Znaczenie tańca dla pszczół
Taniec jest rodzajem kompasu dla owadów. W okresie wiosenno-letnim harcerze szukają źródła nektaru i pyłku, a gdy je znajdą, wracają do ula i przekazują informacje zbieraczom. Osoba sygnalizująca tańcem pokazuje kierunek względem słońca:
- machanie ruchem w górę oznacza, że musisz polecieć do słońca;
- jadąc w linii prostej - leć przed słońcem;
- odchylając się w prawą lub lewą stronę należy dokonać odpowiedniej korekty w locie.
Dzięki temu systemowi pszczoły zbierają nektar i pyłek z danej miododajki. Punktem odniesienia jest smak. Pozwala to uzyskać określony rodzaj miodu, odpowiadający roślinie - akację, wapno, wrzos i inne. Przeczytaj tutaj, jakie są odmiany i rodzaje miodu.
Mechanizm tej komunikacji jest częściowo związany z wibracjami. Ciało owada wibruje z powodu skurczu silnych mięśni skrzydeł, ale w przeciwieństwie do lotu skrzydła są złożone podczas tańca.
Drgania sygnalizującej pszczoły rozchodzą się po całej powierzchni plastra miodu, więc odbierają je również inne osoby. Sygnał jest odbierany tylko przez owady w tym samym ulu.
Wielu naukowców wątpiło w możliwość komunikacji między owadami z małym mózgiem. Ten mechanizm komunikacji został potwierdzony dzięki małemu robotowi, który szczegółowo odtworzył wszystkie niuanse tańca. Na jego sygnał pszczoły musiały lecieć do specjalnie zorganizowanych karmników - eksperyment zakończył się pełnym sukcesem.
Taniec okrężny
W tego typu tańcu pszczoła wykonuje okrężne ruchy. W ten sposób sygnalizuje bliskim, że w pobliżu ula - w promieniu około 45 m - znajduje się bogate źródło nektaru i pyłku.
W tańcu okrężnym pszczoła sygnalizująca nie wskazuje kierunku, w którym ma się przenieść do znalezionego obszaru. Zwabieni przez zwiadowcę zbieracze otaczają ją i podążają za nią. Ich kierunek podpowiada zapach kwiatów, które pozostają na brzuchu owada, który znalazł roślinę miododajną. Jego postrzeganie zapewniają wici pszczół.
Okrągły taniec harcerzy trwa tylko kilka sekund, ale wystarczy, aby przyciągnąć inne robotnice i przekazać im niezbędne informacje. Pszczoła zaczyna tańczyć po rozdaniu zebranego nektaru - uwalnia go również podczas tańca. Po zakończeniu tańca owad natychmiast udaje się do wejścia, a stamtąd - do znalezionych kwiatów. Kiedy pszczoła znowu przyniesie jedzenie, znowu zacznie tańczyć. To potwierdza, że znalazła bogate źródło składników odżywczych.
Podczas tańca kolistego okoliczne osobniki powtarzają ruchy zwiadowcy, starając się dotknąć czułkami jej brzucha. Następnie te pszczoły miodne zaczynają przygotowywać się do lotu - myją się i idą do wejścia.
Okrągły i merdający taniec pszczół
Wagging dance
Ruchy podczas takiego tańca przypominają ósemkę i są półkoliste. Pszczoła biegnie prosto i macha brzuchem. Na podstawie liczby jego uderzeń określa się bliskość znalezionej rośliny miododajnej. Im bardziej owad macha brzuchem, tym bliżej źródła pożywienia. 8 machów na sekundę oznacza, że miodniczka znajduje się 6 km od ula. Jeśli pszczoła wykonuje 20 ruchów na sekundę, do źródła pożywienia jest około kilometra.
Pszczoły uciekają się do merdającego tańca, gdy rośliny miododajne znajdują się w dużej odległości. Decyduje o tym liczba nie tylko wymachów brzuchem, ale także wykonywanych okręgów. Jeśli roślina miododajna znajduje się około 100 m od ula, pszczoła wykona około 10 kółek w ciągu 15 sekund. Jeśli w tym samym czasie pokona 7 okręgów, to odległość jest dwa razy większa, 4 okręgi - 1 km, 2 okręgi - 6 km.
Pszczoły zwiadowcze mogą zniekształcać dane dotyczące odległości do miododajni. To zależy od warunków pogodowych. Przy wietrze czołowym ruch pszczoły zwalnia, a przy tylnym wietrze przyspiesza, więc mogą występować błędy.
Machając tańcem pszczoła może nie tylko powiedzieć o zasięgu znalezionej rośliny miododajnej, ale także wskazać kierunek lotu. Jeśli owad tańczy na otworze (poziomo), to linia połączenia cyfry ósemki jest kierunkiem do rośliny miodowej. Między półkolami cyfry ósmej jest pewna odległość - odpowiada to kątowi odchylenia lotu względem słońca.
Taniec w ulu
Okrągłe i machające tańce są skuteczne i pouczające, gdy pogoda jest czysta, a niebo czyste. W ciemności pszczoły nie widzą, ale dostrzegają pewne informacje poprzez zmysł węchu i dotyku.
Skaut może wskazać kierunek, w którym znajduje się roślina miododajna w następujący sposób:
- prosty ruch w dół wzdłuż plastra miodu jest źródłem pożywienia po stronie przeciwnej do słońca;
- ruch w górę - miód jest skierowany w stronę słońca.
1 - taniec poza ulem; 2 - taniec okrężny w ulu; 3 - taniec machania, ruch w dół; 4 - taniec machania, ruch w górę; 5 - opcja tańca w pionie 1
Tańcem pszczoły mogą pokazać tylko odległość, w jakiej znajduje się roślina miododajna, i kierunek do niej. Owady nie mogą wskazać wysokości umiejscowienia pożywienia. Potwierdziły to eksperymenty z wysoko zawieszonymi karmnikami.
Percepcja przestrzeni przez pszczoły
Pszczoły mają złożone oczy, reprezentowane przez ommatidia (elementy strukturalne). Ta cecha zapewnia mozaikę - owad nie widzi całego obrazu, ale każdy obiekt z osobna.
Pszczoły mają oczy załamujące światło, więc do normalnej orientacji konieczna jest dobra pogoda. Ze względu na polaroidy owad może nawigować nawet przy braku słońca, ale potrzebny jest przynajmniej niewielki prześwit, w przeciwnym razie pszczoła może zboczyć z właściwego kierunku.
Taniec pszczół to sposób komunikacji. Wykonując określone ruchy, owady mogą określić swój ul, w jakiej odległości i w jakim kierunku znajduje się roślina miododajna. Punktem odniesienia dla pszczoły jest słońce, więc aktywnie porusza się tylko przy dobrej pogodzie.