Zatrucie pszczół mogą być spowodowane różnymi czynnikami: od procesu zakaźnego po niewłaściwą opiekę nad owadami. Często staje się przyczyną masowej śmierci mieszkańców ula. W każdym przypadku obserwuje się zespół objawów wskazujących na zatrucie i jego przyczynę.
Zatrucie pszczół
Jedną z najczęstszych przyczyn masowej śmierci pszczół jest śmiertelne zatrucie. Mówimy o obecności w pokarmie spożywanym przez owady, materii niełuskanej, która jest wytwarzana przez niektóre owady (mszyce, muchy liściowe) oraz rośliny lub drzewa - topola, osika, jodła.
Usta, które szkodzą pszczołom, mają słodki smak, więc spożywają je w dużych ilościach. Miód spożywany przez owady, najczęściej pozbawiony składników odżywczych. W rezultacie dochodzi do poważnego zaburzenia trawienia.
Z powodu masowego zatrucia rodzina pszczół słabnie, możliwa jest śmierć macicy. W najcięższych przypadkach wszystkie owady z ula giną.
Podczas badania martwych pszczół ujawniają się zmiany w jelicie: jego kolor staje się czarny lub ciemnobrązowy. Jest zwiotczały i delikatny, łatwo go zniszczyć.
Najczęściej śmiertelne zatrucie obserwuje się latem, gdy w gnieździe gromadzi się duża liczba niełuskanych. Nie można wykluczyć możliwości masowego zatrucia w okresie jesienno-zimowym.
Aby wykryć podkładkę i wyeliminować zainfekowany miód, musisz to sprawdzić w ten sposób:
- weź łyżkę miodu z ula i rozpuść go w tej samej ilości wody;
- dodać do powstałej kompozycji 10 części alkoholu etylowego;
- wstrząsnąć miksturą.
Jeśli kompozycja jest mętna, zawiera podkładkę niebezpieczną dla owadów. Jeśli pozostaje przezroczysty, miód jest bezpieczny.
Jeśli podczas kontroli stwierdzono, że miód jest zarażony, należy go usunąć i zutylizować, a zamiast tego należy wypełnić nowy. Możesz również podać syrop pszczeli cukrowej w dużych ilościach, aby owady miały czas na przygotowanie niezbędnej ilości miodu na zimę. W takim przypadku co najmniej 8 kg cukru należy przypisać jednej rodzinie.
Odurzenie pszczół nektarem
Zatrucie miodem owadów za pomocą nektaru może nastąpić, gdy zostanie zebrany z roślin trujących dla pszczół. Ryzyko zakażenia wzrasta, jeśli takie rośliny można znaleźć w promieniu 1 km od pasieki.
Trujące rośliny, które mogą powodować zatrucie nektarem, obejmują:
- Szafran;
- jagoda;
- czarna jagoda;
- rozmaryn;
- rozmaryn apteczny;
- chaber;
- cebula cebulowa;
- nagietek;
- oleander;
- miotła;
- Dziurawiec zwyczajny
- rododendron;
- wilczomlecz;
- laur szlachetny.
W naturze istnieje około 35 rodzin wyższych roślin, których pyłek jest trujący dla pszczół. W złych warunkach pogodowych nawet nietoksyczne rośliny mogą wytwarzać toksyczny nektar.
Patogenność nektaru wynika z obecności w nim olejków eterycznych, alkaloidów, saponin i niektórych innych składników, które powodują śmierć miodowych owadów.
Najczęściej zatrucie pszczół nektarem następuje pod koniec maja lub na początku czerwca. Niekorzystne czynniki, takie jak susza, deszczowa pogoda i niskie temperatury, zwiększają ryzyko.
Zatrucie nektarem rozpoczyna się od podniecenia pszczół, które stopniowo zamieniają się w ucisk. Z powodu paraliżu kończyn, skrzydeł, brzucha i wąsów owady tracą zdolność poruszania się i latania. Mogą wykonywać jedynie słabe ruchy.
Czas trwania zatrucia, a także wynik, zależy od konkretnej trującej rośliny, z której zebrano nektar. Jeśli owady zebrały go z bielonego, wówczas okres zatrucia trwa do 20 dni, po których następuje masowa śmierć. Pszczoły giną również w dużej liczbie od pyłku jaskier. Podczas zbierania nektaru z cebuli owady cierpią na poważne zaburzenia trawienne. Ponadto jaja są zmniejszone w macicy, a larwy częściowo umierają.
Miód zawierający trujący nektar powoduje zatrucie nie tylko pszczół, ale także ludzi.
Zatrucie pyłkiem
Owady miodowe są trawione pyłkiem. Toksykoza pyłków jest chorobą niezakaźną należącą do grupy fitotoksykozy.
Podobna choroba wiąże się z okresem kwitnienia roślin trujących dla owadów rosnących w pobliżu pasieki. Dla pszczół pyłek roślin wymienionych w poprzednim akapicie jest niebezpieczny. W nadmiarze zawierają glikozydy, alkaloidy i olejki eteryczne, które są szkodliwe dla roślin miodnych.
Zbieranie pszczół, które przynoszą pyłek do ula poprzez umieszczenie go w tylnych łapach, nie cierpi z tego powodu. Zatrucie jest bardziej podatne na młode owady w wieku 3-13 dni, kiedy jedzą zatruty pyłek wprowadzony do ula.
Pod wpływem toksycznych substancji, które są częścią pyłku trujących roślin, dochodzi do naruszenia trawienia i perystaltyki, niestrawione cząsteczki gromadzą się w ciele, co powoduje zatrucie.
Pszczoły są niespokojne, są podekscytowane. Nie mogą się poruszać. Wiele owadów wypada z uli i skrada się na ziemię.
Jeśli zatrucie jest poważne, nie umiera ani jeden osobnik, ale znaczna część rodziny pszczół, nie wykluczając królowych, dronów, a także otwartego i zapieczętowanego potomstwa.
Zatrucie występuje również przy stosowaniu pyłku z nietoksycznych roślin, w których rozwijają się drobnoustroje tworzące toksyny. Są to patogenne mikroorganizmy z grup śluzów, aspergillus, promieniowców.
Zatrucie solą pszczół
Toksykoza soli to inny rodzaj zatrucia pszczół. Występuje jesienią, zimą lub wiosną. Zatrucie występuje w wyniku nadmiaru soli mineralnych w organizmie roślin miodu, które dostają się do organizmu wraz z pożywieniem i wodą.
Najczęściej zatrucie solne wiąże się z podawaniem pszczół odpadom cukrowym z domieszką soli mineralnych, a także dostarczaniem im wody, w której zwiększa się zawartość soli. Pszczoły mogą zarazić się, jeśli piją zanieczyszczone ścieki z gospodarstw hodowlanych.
W przypadku zatrucia solą u owadów występują zmiany zwyrodnieniowe w jelicie, a także akumulacja mikroorganizmów w niektórych częściach jelita.
Najczęściej pracujące pszczoły cierpią z powodu zatrucia solą. Nasilenie zatrucia zależy od stężenia soli w paszy lub wodzie.
Objawy zatrucia są typowe: owady początkowo ekscytują się, aktywnie czołgają się wzdłuż ula i wyczołgują się z niego. Mają silne pragnienie. Po pewnym czasie pszczoły stają się ospałe, cierpią na biegunkę.
Niekorzystny wynik częściej obserwuje się zimą. U pszczół występują nieodwracalne zmiany zwyrodnieniowe w jelicie, prowadzące do śmierci.
Zatrucie chemiczne
Toksyczność chemiczna u roślin miodnych występuje podczas zatrucia chemikaliami (herbicydy, insektycydy), które rośliny leczą w celu zwalczania szkodników upraw.
Zatrucie może powodować:
- insektycydy jelitowe (arsen, metoksychlor, bar, tiofos): zatrucie występuje, gdy pszczoła spożywa substancje chemiczne, które powodują śmierć zarówno dorosłych, jak i larw;
- wodne roztwory nawozów mineralnych, którymi spryskuje się liście roślin;
- fumigować środki owadobójcze stosowane w postaci pary lub gazu (kwas cyjanowodorowy, dichloroetan, naftalen).
Zatrucie chemiczne rejestrowane jest w okresie żywotnej aktywności pszczół - od kwietnia do października.
Przebieg zatrucia zależy od rodzaju i stopnia stężenia substancji chemicznej. Gdy pszczoła dostanie się do ciała szybko działającej trucizny, owad umiera szybko. W takim przypadku zatrute osoby nie mają czasu wrócić do ula i umrzeć w drodze do domu.
Jeśli pszczoła zebrała nektar, który zawiera wolno działającą substancję chemiczną, to udaje mu się przenieść go do ula. To powoduje masowe wymieranie rodzin.
Zatrucie chemiczne występuje zwykle u pszczół, zaczynając od fazy wzbudzenia, która stopniowo przechodzi w stan ucisku.
Zapobieganie zatruciom
Środki zapobiegające zatruciu pszczół obejmują:
- Tymczasowa izolacja pszczół w przypadku obróbki chemicznej na obszarach w promieniu 7 km od pasieki. Właściciele pasieki muszą zostać ostrzeżeni o planowanym wydarzeniu 3 dni przed nim.
- Właściwe przechowywanie chemikaliów. W miejscach, na których terytorium powstały toksyczne mieszaniny, przeprowadza się orkę. Torby papierowe i drewniane podłogi są spalane.
- Powrót owadów do miejsca traktowanego substancjami niebezpiecznymi, nie wcześniej niż po 20 dniach.
- Stworzenie specjalnej bazy paszowej dla pszczelarstwa. Słodka koniczyna, gryka i inne rośliny miodne powinny być sadzone w obszarach akcesoriów. Sadzenie powinno odbywać się w takim okresie, aby okres kwitnienia zbiegł się z przetwarzaniem roślin za pomocą chemikaliów. Przeczytaj o najlepszych roślinach miodnych dla pszczół tutaj.
Zatrucie pszczół występuje najczęściej, gdy pszczoły spożywają pyłek lub nektar zebrany z roślin toksycznych lub poddanych działaniu substancji chemicznych. Aby zmniejszyć ryzyko zatrucia roślin miodu, należy stworzyć wystarczającą bazę paszową dla pszczół i przestrzegać zasad bezpieczeństwa podczas przetwarzania roślin chemikaliami.